Κείμενο της C. Papadopoulou, με αφορμή πρόσφατη έκθεση ζωγραφικής του Γιάννη Σταύρου

An artist’s last itineraries
Armed with colour - his refuge from disheartening reality - painter YannisStavrou crystallises the beauty of days bygone

από την CHRISTY PAPADOPOULOU

DESERTED buildings, rusting boats and solitary trees - remnants of the days of yore silently awaiting their death - rejoice in an instant of lustre in artist Yannis Stavrou’s paintings. Warm, earthy brushstrokes spring out of a black backdrop in an illusionary escape from the frustrations of daily life. Aside from a few shows between friends in the artist’s atelier, Last Itineraries - Stavrou’s latest exhibition - marks the 60-year-old artist’s comeback to Athens’ gallery scene after an absence of seven years.
Stavrou, who studied sculpture at the Athens Fine Arts School before painting won him over, points to a state of Babel on a national, political, social and cultural level. “I don’t identify with any of the modernday routines. Whatever I’ve loved, they spit at. Whatever I’ve spat at, they love. I find it hard to compromise and go on living out of habit,” the Thessaloniki-born, Athens-based artist told the Athens News.
In his trademark - but not untroubled - brainstorming manner, Stavrou expresses his despair over the ‘democratic’ levelling of talent in the name of equality, citizens’ incessant littering of public places, the time carelessly wasted on entertainment alone and the daily demise of aesthetic values.
“I’m no longer drawn to anything modern. I prefer to petrify things, to preserve their old air. I’m against facelifting. An old person, for instance, is beautiful as long as you have the eyes to appreciate that beauty,” he points out.
Throughout his oeuvre, Stavrou has been preoccupied with safeguarding glimpses of the urban landscape, which is threatened with extinction due to the dramatic changes inflicted on the city’s image from the 1970s onwards. “These images are cast in my memory and painting gives me the ability to revisit them, even if this is an illusion,” says Stavrou.
His sculpture-like iron ships waiting to embark on their next journey and the rusted cranes and deserted warehouses of his industrial landscapes bear echoes of Athens, Thessaloniki and Hydra - some landmark stops in Stavrou’s artistic itineraries.
Whether he is painting an almond tree in his yard, an old winery in Mesogeia or the Ladadika warehouses in Thessaloniki (references to locale in the works’ titles are not of key importance), theme is no longer a priority in itself. Rather than focusing on a house or a boat as such, Stavrou is more concerned about the colour of a roof tile or the hull of a ship. As Stavrou’s paintings move from sheer representation to a more impressionistic approach, colour - the artist’s refuge - determines and takes precedence over form. “Colour is to painting what melody is to music,” he says.
Generous layers of warm, earthy colours - red, brown and black - make for a glistening, luscious palette as opposed to the matte effect of his paintings up till now. The richly-textured oils have a flavourful quality to them.
“They remind me of rich dishes that one craves but cannot indulge in due to old age,” says Stavrou. Despite its usual ominous undertones, the black colour holds a supportive role. “It gives my subject-matter a relief quality and enhances it by isolating all the surrounding dirt,” he says, pointing to his influence by Johannes Vermeer’s art and Flemish painting in general.
The economic crisis has not affected Stavrou’s work. “I’ve sold more works lately than I ever have,” he says.
“Consumerism has made its presence felt in the art market too, which is not necessarily a bad thing. These days many artists can make a living out of their art,” says Stavrou. However, the prosperity in collectors’ circles differs from a real love for art, he believes.
“Before the 1970s, it wasn’t unusual for poor students to cut back on their sandwich in order to acquire a work of art,” he says. And though he recognises many talented artists among the Fine Arts School’s graduates, he warns against their being disheartened as a result of being shunned from art galleries that in their majority make their choices based on trends and financial criteria.

* Yannis Stavrou’s Last Itineraries is on at the Arktos Gallery (5 Irodotou St, Kolonaki, tel 210-729-9610) through to November 30. Open: Monday, Wednesday and Saturday 10.30am-2.30pm; Tuesday, Thursday and Friday 10.30am-9pm

δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ATHENS NEWS , 14/11/2008, page: A23Article code: C13313A231

Για τη ζωγραφική του Γιάννη Σταύρου. Κείμενο του Μάνου Μπίρη

Τη ζωγραφική τέχνη του Γιάννη Σταύρου τη γνώρισα, όπως είναι φυσικό, μέσα από δικούς μου εσωτερικούς κώδικες και επομένως για τη δική μου σχέση με τους πίνακές του μπορώ να έχω γνώμη. Από την αρχή, όπως τους παρατηρώ, έχω την εντύπωση ότι δεν με παρασύρουν μόνον σε μία άμεση αισθητική απόλαυση, που είναι έντονη με την πρώτη ματιά.

Ωστόσο, το θέμα (πρωτίστως), το σχήμα, τα χρώματα φαίνονται να μην προτείνουν μία ακριβή σπουδή του «αισθητικού» αλλά, όλα αυτά τα στοιχεία, ή και το καθένα ξεχωριστά, με παρασύρουν σε διακεκριμένες εικαστικές αναμνήσεις, δηλαδή στην ένταση της εικόνας μέσα στη χρονική της στιγμή και προφανώς, σε έναν προσωπικό στοχασμό, που ξεφεύγει από την συμβατική παρουσία του θέματος.

Έτσι, στα «βαπόρια» του Σταύρου, περισσότερο δέχομαι μέσα μου το μίγμα της αλμύρας και του σκοταδιού, καθώς η περίεργη λάμψη της πορφυρής καρίνας προσπαθεί να αντιδράσει στην αίσθηση μοναξιάς που αναδύεται από το σκούρο έργο.

Με παρόμοιο τρόπο στα πελώρια «δένδρα» του ζωγράφου αντικρίζω λιγότερο τη –γνωστή μου- Φύση και περισσότερο τη δύναμη ενός τοπίου απροσδιόριστου, καθώς ο γαλαζοπράσινος ουρανός του βάθους διαπερνά κλαδιά και φύλλα, με την ατσάλινη αναλαμπή του απόμακρου φωτός. Του φωτός που με τόση επιδεξιότητα χειρίζεται ο καλλιτέχνης πάνω στις στατικές φιγούρες και των ταπεινών «σπιτιών» - μιάς σιωπηλής «γειτονιάς» του υποσυνείδητου- σε αιώνιο ανταγωνισμό με τον νυχτερινό ουρανό.

Ο Γιάννης Σταύρου οπωσδήποτε δεν καταγράφει μία γρήγορη εντύπωση. Εκφράζει περισσότερο τα συναισθήματα ενός ανθρώπου –και το πιστεύω βαθειά αυτό- που στέκεται διορατικός απέναντι στις δυνάμεις που δεν μπορεί να δαμάσει, θεωρώντας ανώφελο να χαιρόμαστε τους πίνακές του μέσα από «αρμονίες» και στερεότυπα αισθητικά τεχνάσματα.

Μάνος Γ. Μπίρης Αρχιτέκτων-Καθηγητής ΕΜΠ (Ιστορία της Αρχιτεκτονικής)

"...ζωγράφος της μεταφυσικής υφής της πόλης", γράφει ο Μάνος Μπίρης

"...Ο Γιάννης Σταύρου, είναι ο ζωγράφος της μεταφυσικής υφής της πόλης. Καθώς αυτός ανήκει στην τυχερή γενιά που βίωσε τα σπαράγματα των ελληνικών αστικών κέντρων και ιδιαίτερα της Θεσσαλονίκης, μας οδηγεί με σιγουριά στον εικαστικό μύθο των παιδικών μας χρόνων:
Στον απύθμενο θύλακα του λιμανιού του Θερμαϊκού, όπου μέσα από την υγρή ομίχλη της χαραυγής φιγουράρουν ξεμοναχιασμένοι οι στιβαροί όγκοι των σιδερένιων καραβιών.
Στα ανηφορικά σοκάκια της γειτονιάς και τα ωχρά είδωλα των σπιτιών. Επάνω στα τζάμια των παραθύρων τους αντιφεγγίζουν οι ασθενικοί λαμπτήρες των οδών και τα πρώτα ημιτόνια των ακτίνων του ανατέλλοντος ηλίου.
Τέλος, μας οδηγεί στην πρωϊνή εγρήγορση της κεντρικής πόλης. Εκεί, ανάμεσα στο γοητευτικό σκηνικό των πολυκατοικιών του μεσοπολέμου με την επίπλαστη κοσμοπολίτικη όψη τους, κυλάει στο μισοσκόταδο η κομψή σιλουέτα του τραμ.

Ο Γιάννης Σταύρου περνάει στις σιωπηλές εικόνες του το απόσταγμα της ζωής - το απόσταγμα της ύλης και του πνεύματος.
Δημιουργεί - στον δικό του κόσμο - την αρμονική σχέση του 'αστικού τοπίου' με το άπειρο. Σε αυτήν την αδέσμευτη έκταση του απείρου, τολμάει να προβάλει τη φύση των αισθημάτων του, δια μέσου του φωτός. Ίσως, γιατί γνωρίζει ασφαλώς ότι η ψυχή της πόλης εκφράζεται στο φως της...
Σε εκείνα τα μαβιά με τις χρυσές πινελιές κατέγραψε το ασυμβίβαστο, "πολυεθνικό" πρόσωπο της όμορφης Θεσσαλονίκης."

Μάνος Μπίρης, καθηγητής Ε.Μ.Π, στην Ιστορία της Αρχιτεκτονικής

English version:

Yannis Stavrou is a painter who touches upon the city's metaphysical tissue...

"...Yannis Stavrou is a painter who touches upon the city's metaphysical tissue. An offspring himself of the lucky generation, which witnessed the historical heart-rending moments of Greek urban centers, and more closely so in his city of Thessaloniki, he takes us by the hand, striding with confident strokes back to our legendary childhood evoked by his images; deep down into the bottomless hollow of Thermaikos harbour, where the massive metal shapes of ships are hovering all aloof, emerging through the midst of cracking-dawn's fog; up through the steep alleys traversing our neighborhood and past the fading reflections of its households.

The street-lamps' flickering light is cast upon windowpanes mixing with the first-born crescents of the rising sun. Our last stop finds us in the heart of the city center's morning awakening. And there, in the midst of the evocative setting of inter-war flats discerned by an artificial air of cosmopolitan facade, we spot the fine silhouette of a tram sliding through semi-darkness.

Yannis Stavrou's serene images render a lifetime's essence - an essence of matter and spirit. In his own universe, he is moulding a harmonious relationship between the "urban landscape" and infinity. In infinity's unlimited domain he dares to boldly project the nature of his feelings through the use of light. No doubt, he is aware that light expresses best a city's soul...His violet hues embellished with golden tinges render the uncompromising, "multi-ethnic" dimension of the beautiful city of Thessaloniki..."

Dr Manos G. Biris, Professor of the Architecture History in the Polytechnic School of Athens